Жазғы демалыс балалардың бос уақытының көптігімен ерекшеленеді. Оларды ауылға атасы мен әжесіне, балалар лагеріне немесе санаторийге демалуға жібереді. Балалар ұзақ уақыт көшеде жүреді, су қоймаларында шомылады, орман ішінде жүреді, көбінесе ересектердің сүйемелдеуінсіз немесе үлкен аға – әпкесінің бақылауымен ғана жүреді. Соның салдарынан жазғы демалыс кезінде балалардағы жазатайым оқиғалар мен түрлі аурулардың саны едәуір артады.
Жазғы демалыста қауіпсіз жүріс-тұрыс ережелері:
1. Көшеде, жолдан өту кезінде абай болып, жол жүру ережелерін сақтау керек.
2. Орманда серуендеу, өзенде шомылу кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау.
3. Ауыл аумағында және орман алқабы аумағында от жағуға тыйым салынады.
4. Тек арнайы бөлінген орындарда және жылы уақытта шомылуға болады.
5. Бейтаныс саңырауқұлақтар мен жидектерді жеуге болмайды.
6. Өз денсаулығыңызға қамқорлық жасау керек: суда шомылу, күнге күю кезінде уақытты сақтау керек.
7. Көшеде жүргенде ыстық күннен қорғану үшін бас киім кию. Жоғары температура жағдайында бөлмеде немесе көлеңке жерде болуға тырысу.
8. Ересектердің қарауынсыз техника бригадаларына, гараждарға, фермаларға баруға тыйым салынады;
9. Көшеде ересектердің қарауынсыз сағат 23.00-ден кейін жүруге тыйым салынады.
10. СӨС нормаларына сәйкес белсенді демалыс жүргізу қажет.
Табиғатта серуендеу кезінде келесі қауіпсіздік талаптарын сақтаңыз:
1. Межелі жерге жетудің қауіпсіз маршрутын жоспарлау және оны қолдану. Жақсы жарықтандырылған көшелерді таңдау, шөлді жерлерден, аллеялардан және құрылыс алаңдарынан өтпеу.
2. Қымбат әшекейлерді немесе киімдерді, ұялы телефондарды ұстамау, сөмкелерді мықтап ұстау.
3. Егер жаяу жүргіншілер тротуары болмаса, көлік қозғалысына қарай жүру, осылайша сен жақындап келе жатқан машиналарды көре аласың.
4. Егер сені біреу қуса немесе ол адамнан күдіктенсең, ең жақын жарықтандырылған жерге бару. Полицияға қоңырау шалу үшін үйге немесе дүкенге тез жету және үлкендерден көмек сұрау.
5. Жол – жөнекей кездескен көлікке отырмау және қасыңа жақын тоқтаған көліктен алыс кету.
6. Саяхаттан қайтып оралғанда, кіммен және қайда барғаныңды ата-анаңа айтқаның жөн. Егер сен кешігетін болсаң, қоңырау шалып ескертуді ұмытпа!
7. Егер бейтаныс ересектер сені күшпен алып кетуге тырысса, қарсы тұра біл, «Мені бейтаныс адам алып кетейін деп жатыр!», «Көмектесіңдер»! деп айқайлап, басқаларды көмекке шақыру.
8. Бейтаныс ересектердің қандай да бір ұсыныстарына келіспеу.
9. Бейтаныс ересектермен ешқайда барма және олармен бірге көлікке отырмау.
10. Үйде және сенің ата-анаңда көп ақша бар деп ешқашан мақтанбау.
11.Егер үйде ересектердің ешқайсысы болмаса, үйге бейтаныс балаларды шақырмау.
12. Далада қараңғы болғанда ойнамау.
13. Әрқашан жол ережелерін сақтау.
Орманға барған кезде келесі ережелерді сақтау қажет:
1. Орманға жалғыз бармау.
2. Компасты қолдану, жаңбырлы немесе бұлтты ауа райында орманда жалғыз жүрмеу.
3. Резеңке аяқ киім, шалбар немесе спорттық шалбар киіп, етік киіп, жылан мен жәндіктердің шағуынан қорғану.
4. Бас киім кию, мойын мен қолды кенелерден қоғау үшін жабық ұстау.
5. Бұтақтар арасынан өтуде сақ болу, бұталарды еппен қозғап, алға жылжу керек.
6. Темекі шегуге және от жағуға болмайды, қоқыс тастамау, бос бөтелкелер мен сынықтар өрттің шығуына себеп болуы мүмкін.
7. Орман өрті кезінде жоғары температурадан, түтіннен, өртенген ағаштардың құлауынан және өртенген топырақтағы шөгінділерден сақтану керек.
Суда шомылу кезіндегі сақтық шаралары:
1. Суда болған кезде сағыз шайнауға болмайды.
2. Шомылу үшін күшті ағымдар мен бұрылыстарды тексеріп, таза су, түбі тегіс құмды, таяз, судан өтетін мотор көлігі жоқ жерлерді таңдаған дұрыс.
3. Шомылуды ауа + 20-25*, су температурасында бастау керек. + 17-19*С. суға түсуден сақ болған жөн. Таяз жерде тоқтап, басты ақырын батыру керек.
4. Суда 10-15 минут тұруға болады. Бірақ та денені суда тоңдыруға салқындатуға болмайды, бұл денсаулыққа зиян. Гипотермиядан суда өмірге қауіпті құрысулар мен тырысулар пайда болады, қолдар мен аяқтардың қозғалысы бәсеңдейді. Бұл жағдайда арқамен жүзу керек. Егер сен шатасып, жүзуді тоқтатсаң, суға батып кетуің мүмкін.
5. Су бетінде жүзу кезінде толқындар арасындағы аралықта тыныс алуды мұқият бақылауың керек. Күшті толқындар болған жағдайда суға түспеу. Күшті ағысқа түсіп, оған қарсы жүзудің қажеті жоқ. Жағаға біртіндеп жақындап, ағынмен жүзген дұрыс.
6. Тоғанға жалғыз бармау. Жағада отырғанда басыңды күннің ыстығы өтуден қорғау.
7. Ешқашан бұрылыстарда жүзуге болмайды-бұл судағы ең үлкен қауіп. Ол шомылушыны үлкен тереңдікке өте қатты күшпен тартады, тіпті тәжірибелі жүзушінің өзі де әрдайым жүзе алмайды. Судағы жалбыздарға ілініп қалған жағдайда шұғыл қозғалыстар мен серпілістер жасамау. Арқаңмен жатып, жұмсақ, жай қимылмен жүзіп, келген жаққа қарай жылжыған дұрыс. Егер бұл көмектеспесе, онда аяғыңды қатайтып, қолдарыңмен жалбыздардан босату керек.
8. Белгісіз тереңдікте сүңгу одан да қауіпті, өйткені сен басыңды құмға, сазға тигізіп, мойын омыртқаларыңды сындырып, есіңді жоғалтып, өліп кетуің де мүмкін. Кемежайдан және басқа да жүзбелі құрылыстардан баспен суға секіру де қауіпті. Су астында қадалар, рельстер, тастар және шыны сынықтар болуы мүмкін. Сен бұл үшін жеткілікті тереңдік, мөлдір су, тегіс түбі бар жерде ғана суға түсуге болады.
Сақтық шараларын сақтау судағы қауіпсіздіктің басты шарты екенін есте ұстаған дұрыс!
Жазғы демалысың сәтті өтсін, жас дос!
«ЖАЗҒЫ ДЕМАЛЫС КЕЗІНДЕГІ ТӘРТІП ЕРЕЖЕЛЕР» НҰСҚАМАСЫ
Жазғы демалыста жолдағы қауіпсіз жүріс-тұрыс ережелері:
Темір жол көлігін пайдалану кезінде сақ болыңыз және жеке қауіпсіздік ережелерін сақтаңыз:
Жолдарда болған кезде және теміржолдар арқылы өткен кезде абай бол, жаяу жүргіншілер үшін арнайы белгіленген жолдан өту және пойыздың басқа жолдармен келе жатқанын тексеру.
Тыйым салынады:
1. Темір жол жылжымалы құрамының астымен жүруге.
2. Вагондар арасындағы автотіркегіш құрылғылар арқылы өрмелемеуге.
3. Келе жатқан пойыздың жанында жолаушылар платформасына жүгіруге.
4. Әр түрлі ашық ойындар ұйымдастыруға.
5. Қозғалыс кезінде мінуге немесе түсуге.
6. Жүріп келе жатқан көлікке жармасуға.
Жолдағы қауіпсіз жүріс-тұрыс ережелері:
1. Жаяу жүргіншілерге арналған жолмен ғана жүру керек.
2. Тәуліктің қараңғы уақытында жаяу жүргіншілердің өзімен бірге жарық беретін элементтері бар заттар болуы қажет.
3. Жаяу жүргіншілерге арналған өтпелер бойынша, жерасты және жерүсті өткелдерімен өту керек.
4. Қозғалыс реттелетін жерлерде жаяу жүргіншілер реттеушінің немесе жаяу жүргіншілер бағдаршамының сигналдарын басшылыққа алу керек.
5. Жүріс бөлігіне шыққан кезде жаяу жүргіншілер кідірмеуі немесе тоқтамауы тиіс. Өтуді аяқтауға үлгермеген жаяу жүргіншілер қарама-қарсы бағыттағы көлік легін бөлетін сызықта тоқтауы тиіс. Бағдаршамның (реттеушінің) сигналын ескере отырып, әрі қарай қозғалыстың қауіпсіздігіне көз жеткізу арқылы ғана өтуді жалғастыруға болады.
6. Реттелмейтін жаяу жүргіншілер өтпелерінде жаяу жүргіншілер көлік жүретін бөлікке жақындап келе жатқан көлік құралдарына дейінгі қашықтықты, олардың жылдамдығын бағалап, өту олар үшін қауіпсіз болатынына көз жеткізгеннен кейін шыға алады.
Велосипедті пайдалану кезінде:
1. Өзіңнің бойыңа сәйкес келетін велосипедті қолдану.
2. Велосипедті басқаруға кедергі келтіретін заттарды тасымалдамау.
3. Ақаулы тежегіші бар велосипедпен бірге жүруге болмайды.
4. Рульді қолыңнан шығармау.
5. Жүріп келе жатқан көлікпен жақын қатарласып жүрмеу.
Жазғы демалысың сәтті өтсін Жас дос!
«ЖАЗҒЫ ДЕМАЛЫС КЕЗІНДЕГІ ТӘРТІП ЕРЕЖЕЛЕР» НҰСҚАМАСЫ
Электр аспаптарымен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіз жүріс-тұрыс ережелері:
1. Электрқұрылғыны сөндіріп, ашаны розеткадан шығару.
2. Кернеулі электр құралдарын сулы қолмен ұстамау.
3. Ақаулы электр құралдарын, розеткаларды пайдаланбау.
4. Сіріңкемен және оттықпен ойнамау: отпен ойнау өртке әкелуі мүмкін.
5. Электр аспаптары мен газ плиталарын қараусыз қалдырмау: бұл да өртке әкелуі мүмкін.
6. Электр құрылғыларымен байланыста абай болу: теледидарды, электр үтігін, шәйнекті және т. б. қосу және өшіру кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау.
7. Газ құралдарын пайдалану кезінде қауіпсіздік техникасын сақтау.
8. Теледидарды қарау және компьютерде жұмыс істеу кезінде уақыт режимін сақтау.
Жануарларды ұстау кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтаңыз: 9.
1. Үй жануарларымен қарым- қатынаста абай болу;
2. Кез-келген жануар құйрығын бұлаңдатса, оны достықтың көрінісі деп санауға болмайды. Кейде бұл мүлдем жағымсыз көңіл-күйді көрсетуі мүмкін.
3. Бос жүрген иттен алыс жүрген дұрыс.
4. Өз қорқынышыңды көрсетуге болмайды. Ит мұны сезініп, агрессивті әрекет етуі мүмкін.
5.Бөтен иттерді тамақтандырма, иттің тамақтану немесе ұйықтау кезінде итке қол тигізбе.
6.Күзет тұқымдас үлкен иттерге жақындаудан аулақ бол. Олардың кейбіреулері белгілі бір қашықтыққа жақындаған адамдарға атылуға үйренген.
7.Итпен немесе иттің иесімен қарым-қатынас жасау кезінде кенеттен қимыл жасама. Сен оған қауіп тудырады деп қалуы мүмкін.
8. Егер анасы жақын болса, ит ойнайтын заттарға және күшіктеріне қол тигізбе.
9. Егер тар жерде (мысалы, кіреберісте) ит саған қарама-қарсы кездесіп қалса, тоқтап, иесімен өткізіп жіберген дұрыс.
10. Жануарлар құтыру, құрт ауруы, оба, іш сүзегі және т. б. сияқты ауруларды таратуы мүмкін.
Жазғы демалысың сәтті өтсін Жас дос!